اکیس کانون فرهنگی, هم پیوندی و همبستگی افغانهای مقیم اتریش
همسانی دو دولت مستقل (افغانستان و کوبا) و بمیان آمدن حکومت وحدت ملی توسط معمار آمریکایی “جان کری “و قرار گرفتن افغانستان در ردیف دول های عدم مساوات
زمانی که جنگ جهانی دوم خاتمه می یابد یک کلمه که بیشتر از همه واژه ها بر سر زبانها است »جنگ سرد«. تضاد دو قطب شرق و غرب (امپریالیسم در برابر سوسیالیسم) از رقابت های استعمارگری و استثمارگری تا چالش های سیاسی٬ اقتصادی٬ فرهنگی٬ علمی٬ هنری و ورزشی.
تا پایان جنگ سرد هر جایی که نگاه کنیم رد پای این دو ابر قدرت و حامیانشان را خواهیم دید. بیشتر اتفاقات جهان در این دوره شکل می گیرد؛ جنگ افغانستان و اتحاد جماهیر شوروی٬ دیوار برلین٬ جنگ هند و پاکستان٬ جنگ دو کره٬ جنگ ویتنام٬ جنگ کوبا و… فیدل کاسترو توانست با حرکت های چریکی اش رژیم دست نشانده امپریالیستی را که توسط فلوخنسی باتیستا (دست نشانده آمریکا) اداره می شد سرنگون کند و آرزوهای مردمش را که همانا یک حکومت ضد امپیریالیستی و اینکه حاکمیت ملی٬ تمامیت ارضی و غرور ملی شان حفظ شود و صلح-ثبات و امنیت پایدار در قلمرو شان استقرار یابد به ارمغان آورد.
بعد از به پایان رسیدن جنگ سرد و اضمحلال اتحاد جماهیر شوروی که یگانه شریک اقتصادی و همکار سیاسی کوبا بود اقتصاد این کشور متزلزل می شود و با محدودیت های سیاسی و اقتصادی آمریکا روبرو می گردد. حتی صدها هزار کوبائی به کشورهای غربی (بخصوص آمریکا) و اروپایی مهاجرت می کنند٬ ولی بازهم سیاستمداران٬ استراتژیست نظامیان٬ اقتصاددانان و مردمش به رهبری فیدل کاسترو (رهبر کمونیست کوبا) باهم منسجم می شوند و برای تحقق منافع سیاسی٬ نظامی و تامین حیاتی اقتصادی شان مبارزه می کنند تا اینکه می توانند به همان هدف شان (حفظ کردن حاکمیت ملی و غرور ملی شان) و مبارزه با بحران های سیاسی و اقتصادی که از هر طرف توسط کشور امریکا بالای شان وضع شده بود غلبه کنند. فعلا خود آمریکا تمایل به روابط حسنه بین دو دولت شده است.
چندی قبل باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا و رائول کاسترو رهبر کمونیست کوبا در یک نشست تاریخی درهاوانا (پایتخت کوبا) با یکدیگر دیدار کردند. دو رهبر در مورد تجارت و اصلاحات سیاسی با همدیگر صحبت کردند و وعده دادند که به خاطر رفع تحریم های تجاری و اختلاف ها بر سر حقوق بشر با هم همکاری می کنند. البته تحریم های اقتصادی امریکا که بعد از انقلاب سال ۱۹۵۹ بر علیه کوبا صورت گرفته بود هنوز هم برقرار است و تنها می تواند با رای کنگره امریکا ملغی شود. در همین حال کشور کوبا همچنان نسبت به اشغال خلیج گوانتانامو توسط ارتش امریکا اعتراض دارد.
بعد از انقلاب سال ۱۹۵۹ کوبا که به رهبری فیدل کاسترو صورت گرفت و با حرکات های پارتیزانی اش منجر به سرنگونی رژیم دیکتاتوری فلوخنسی باتیستا که با پشتیبانی آمریکا از طریق یک کودتای نظامی به قدرت رسیده بود می شود و روابط دو کشور پس از همان انقلاب و اخراج دولت نزدیک به آمریکا در هاوانا ملغی می شود.
نزدیک به یک قرن می شود که هیچ یک از رئیس جمهور کشور ایالات متحده آمریکا به کوبا سفر نکرده بود. باراک اوباما نخستین رئیس جمهور آمریکا است که بخاطر گرامی داشت و برقراری روابط حسنه میان دو کشور بعد از یک قرن اختلافات سیاسی و اقتصادی چندی قبل در یک نشست تاریخی وارد این کشور گردید. در پایان نشست زمانیکه اوباما می خواست دست اش را دور گردن رائول کاسترو رئیس جمهور کوبا بیاندازد٬ اما رهبر کمونیست کوبا مانع این کار رئیس جمهور آمریکا می شود.
مصافحه یعنی دوستی٬ صفا و صمیمیت٬ اما در عرف دیپلوماتیک دست دور گردن انداختن و در پشت کسی به اصطلاح عام تپ تپ کردن به معنی سرزنش کردن و تسلیم شدن جانب مقابل است.
کشور ما افغانستان چه از نگاه ابوریژن و چه از لحاظ قدامت تاریخی و فرهنگی و جغرافیایی و جیوپولیتیکی و… در جغرافیه منطقه و جهان از اهمیت والای برخوردار است.
زیرا مطالعه تاریخ تحولات و انقلابات سیاسی و اجتماعی قرون اخیر ثابت کرده است که هر تحولی که به نتیجه رسیده و هر انقلاب اجتماعی که روی داده است٬ ریشه فکری داشته و متفکرین و فلاسفه بزرگی آنرا ایجاد کرده اند. انقلابات ۱۶۸۸ تا ۱۸۸۹ را میان ویگ ها (مخالفین با شاه) و توری ها (شاه پرستان) در انگلستان دو فیلسوف بزرگ لاک از حزب اول و هوبس از حزب دوم٬ بوجود آورده و عقاید سیاسی مردم را بصروت یک عقیده فلسفی بیان کرده بودند. اما بدبختانه در افغانستان عدم ریالیزم سیاسی٬ تفکر نوین سیاسی و خط مشی درست در رهبریت این کشور هرگز بساط ظلم٬ استبداد و غلامی از این سرزمین برچیده نشد.
از دید حقوق بین المللی عمومی دو نوع اتحاد دول وجود دارد؛ اتحاد دول براساس مساوات و دیگری بر اساس عدم مساوات. فدریشن (federation)٬ کنفدریشن(confederation)٬ سلطه مشترک دایمی (condominium)و سلطه مشترکه موقتی (boimperium) شامل دول های مساوات. و پروتکتورات (protectorate)٬ پروتکشن (protection)٬ و کوازی پروتکتورات (quasi protectorate) شامل دول های عدم مساوات می شوند.
افغانستان بعد از امضاء معاهده گندمک بین سال های ۱۸۷۹ تا ۱۹۱۹ تحت پروتکتورات کشور انگلیس قرار گرفت و شخصیت حقوق بین المللی اش زیر سوال رفت. کلمه پروتکتورات زمانی به وجود می آید که یک کشور بر مبنای یک قرارداد صلاحیت سیاست خارجی کشورش را به دست کشور پروتکتور می سپارد و نظر به همین قرارداد کشور پروتکتورات خودش بطور مستقیم نمی تواند با ممالک خارجی تماس برقرار کند و صلاحیت معاملاتی اش کاملا توسط دولت پروتکتور از بین می رود و لیک در مسائل داخلی اش آزاد است. براساس ماده سوم قرار داد گندمک امیر افغانستان مکلف می شود که بیدون مشورت کشور انگلستان نتواند با کشور های خارجی روابط قایم بسازد. نظر به همین ماده افغانستان از یک کشور مستقل به شکل یک کشور پروتکتورات (نیمه مستقل) تبدیل گردید.
از آغاز حکومت حامد کرزی تا به میان آمدن حکومت وحدت ملی از دید نتیجهگیری پژوهشی ام افغانستان به مثابه یک کشور کوازی پروتکتورات (quasi protectorate) درامده بود. بعد از فرجام حکومت رئیس جمهور کرزی و روی کار آمدن حکومت وحدت ملی (حکومت بی سابقه در تاریخ جهان) حاکمیت ملی این کشور هم زیر سوال رفته و حکومت فعلی شامل »اتحاد دول های عدم مساوات« می شود (پروتکتورات٬ پروتکشن و کوازی پروتکتورات). درست است که بطور مستقیم بین کشورهای افغانستان و ایالات متحده آمریکا کدام معاهده به امضاء نرسیده٬ اما مداخلات آشکار سیاسی آمریکا در امور داخلی و خارجی این کشور واضع بیان می کند که تنها دولتی بنام افغانستان وجود دارد٬ ولی امورات داخلی و خارجی اش در دست کشور پروتکتور (آمریکا) می باشد. مداخلات صریح دولت آمریکا در انتخابات (حکومت وحدت ملی) توسط جان کری وزیر خارجه ایالات آن کشور و معمار اصلی این حکومت دوسره بیانگر دخالت مستقیم آمریکا در امورات داخلی و خارجی این کشور است. از حد مداخلات هم تجاوز کرده و حتی که آنها برای ما رهبر٬ عمر حکومت و… تعیین می کنند.
امید که متفکرین و سیاسیون کشور مان متوجه حاکمیت ملی و غرور ملی از دست رفته شان شده باشند و آنرا دوباره حفظ کنند تا شخصیت حقوقی این حکومت زیر سوال نرود و کشور را از پرتگاه »اتحاد دول های عدم مساوات« نجات دهند و رهبران حکومت وحدت ملی هم باید مانند کوبائی ها تعریف مشخص از دشمن برای مردم داشته باشند. در غیر آن پوپولیستی٬ دماگوژیسمی و تقبیح کردن و عکس گرفتن و همدردی کردن با کشته شده گان و مجروحین بعد از هر حادثه المناک از طرف دشمن مشخص شده (آی اس آی پاکستان) درد این ملت را دوا نمی کند یا با قاطعیت و مردانگی ایستادگی کنند و خط مشی مشخص داشته باشند و یا هم استعفاء و اظهار عجز کنند تا برای ملت ثابت گردد و خود مردم وارد عمل شوند.
سخن آخر
کشورهایی که خط مشی شان با ارادت مردم خود استوار باشه هرگز تحت پروتکتورات٬ پروتکشن٬ کوازی پروتکتورات و مداخلات کشور های غربی که سابقه استعماری داشتند و دارند قرار نمی گیرند و همیشه در جامعه اش دموکراسی واقعی تمثیل می شود. درست است که در اوایل با بعضی چالش ها و فشار های سیاسی و تحریم های اقتصادی و تجاری روبرو می شوند٬ اما با گذشت زمان و رهبری درست سیاستمداران٬ استراتژیست نظامیان٬ اقتصاددانان و همکاری مردمش می توانند بالای این مشکلات ها غلبه کنند. کشور کوبا هم بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی که یگانه شریک اقتصادی اش بود به بحرانهای اقتصادی٬ تجاری و فشارهای سیاسی کشورهای غرب مواجه شد اما خط مشی٬ دشمن و رقیب سیاسی اش مشخص بود (آمریکا). با همکاری متفکرین و مقاومت دلیرانه مردمش بخاطر تعیین سرنوشت و آزاد زیستن شان در مقابل آمریکا بعد از سال ها دفاع از استقلال و حق مشروع شان از یک کشور پروتکتورات به یک کشور مستقل تبدیل گردید و حاکمیت ملی و دستاورد های انقلابی شان را حفظ کردند٬ تا اینکه فعلا خود آمریکا ناچار گردیده که به حق و ارادت مردم این چزیره کوچک احترام بگذارد و روابط سیاسی٬ تجاری و دیپلوماتیک خود را از سر بگیرد. مقاومت٬ فداکاری٬ قهرمانی و عدم تسلیم پذیری کوبائی ها در مقابل چالش های سیاسی و تحریم های اقتصادی آمریکا مردم این چزیره کوچک را الگو و نماد مقاومت برای تمام مبارزان راه آزادی ملی در سراسر جهان تبدیل کرده است.
اگر دولت افغانستان هم خط مشی اش مانند کشور کوبا مشخص می بود و دشمن اش را به مثابه یک دشمن می دید و هراس از این نمی داشت که طرف مقابل سلاح هسته ای دارد و چقدر مجهز و قوی است٬ بلکه به غیرت و شهامت مردمش باور می کرد و با همکاری و مشورو مردم٬ متفکرین و سیاسیون مان تا اکنون می توانسیتم از پرتگاه فاسد ترین٬ عقب مانده ترین٬ ناتوان ترین و فقیر ترین کشورهای جهان نجات یابیم-که نیافتیم.
نویسنده: جواد محسنی / مجارستان
محصل دوره لیسانس در دانشگاه کوروینوس کشور هنگری شهر بوداپست – رشته روابط بین الملل
Author: Jawad Muhseni / Hungary
BA student in Corvinus University of Budapest in Hungary (BCE-in Hungary) – Dept. International Relation.
